De bewoners van De Marne in de Tweede Wereldoorlog

De Tweede Wereldoorlog is voor het Marnegebied (Noordwest-Groningen) minder ingrijpend geweest dan voor veel regio's elders in het land; een hongerwinter zoals in het Westen van het land was er niet; voor grootschalige verwoestingen bleef De Marne gespaard. Dat neemt niet weg dat in individuele gevallen de oorlog ook in die regio gevolgen heeft gehad die verschrikkelijk waren.

De Marne tijdens de Tweede Wereldoorlog

Het maatschappelijk leven was ook in De Marne ontwricht, met alle consequenties van dien; de joodse medeburgers werden er, net als elders, bijna allemaal weggevoerd en in kampen omgebracht. Kortom, de oorlog mag voor het Marnegebied over het algemeen minder ingrijpend geweest zijn dan voor vele plaatsen en streken elders, ingrijpend was hij wel. Ook in die regio heeft de Tweede Wereldoorlog gedurende vijf lange jaren, in meer of mindere mate, de gang van zaken bepaald, zowel op het persoonlijk als het maatschappelijk vlak.

Aantal ooggetuigen mindert

Het bestuur van de Vereniging Historische Kring De Marne meende eind 20e eeuw dat het tijd werd de belevenissen van bewoners van De Marne vast te leggen om zo ook voor het nageslacht een beeld van die periode te bewaren. En het werd tijd, want het aantal mensen dat nog uit persoonlijke herinnering wat kon vertellen verminderde snel. Besloten werd daarom hun verhaal op korte termijn op te laten tekenen en te publiceren. Wel bleek de gevolgde methode - interviewen van betrokkenen en vervolgens het verhaal schrijven - erg veel (vrije) tijd te vragen.

Inzet studenten Rijksuniversiteit

Gelukkig waren studenten van de studierichting Geschiedenis van de Rijksuniversiteit Groningen bereid om een deel van de interviews voor hun rekening te nemen. De schrijver van dit artikel was toentertijd redactielid was van het publicatieorgaan 'Merne' van de Historische Kring De Marne. Hij nam een aantal interviews voor zijn rekening, redigeerde de aangeleverde teksten en stelde, in overleg met de uitgever Profiel in Bedum, het boek 'Bewoners van De Marne in de Tweede Wereldoorlog' samen.

Beschikbare geschreven bronnen

Er was al wel het een en ander geschreven over de provincie Groningen gedurende de oorlog. Zie bijvoorbeeld J. de Vries, Het verhaal van Groningen en Niemeijer, Groningen 1940-1945. Ook over een aantal dorpen en bewoners van De Marne in die tijd, is in publicaties wel wat te lezen. Zo is er het boek over Kloosterburen in de Tweede Wereldoorlog, samengesteld door H. Reitsma. En aan de lotgevallen van de Ulrumer J. Brondijk wordt aandacht besteed in Verzet en Represaille van H.R. Reinders (Bedum, 1984)]. Maar er is nog zoveel meer over te vertellen en voor het nagslacht te bewaren. Dus er kwam een 'oorlogsboek' over die regio.

Wie het boek wil lezen kan het nog altijd bestellen bij de uitgever. In deze special wordt een selectie gepresenteerd van verhalen waarvoor de infoteur zelf het onderzoek verrichtte. Dat betreft Zoutkamp, Ulrum en Pieterburen