Koningin Wilhelmina (1898-1948), Moeder des Vaderlands

In 1898 werd Wilhelmina, dochter van Koning Willem III, koningin der Nederlanden. Ze was toen jong (18 jaar) . Tijdens haar regeerperiode, die maar liefst 50 jaar duurde, waren er o.a. twee wereldoorlogen, een economische depressie van ongekende omvang en het koninkrijk verloor het grootste deel van haar grondgebied (Nederlands-Indië). Maar moeder Emma had zorggedragen voor een degelijke opleiding, Wilhelmina had een sterk karakter en veel plichtsbesef. Vooral haar optreden tijdens de Tweede Wereldoorlog maakte veel indruk. Ze was populair en werd 'moeder des vaderlands' genoemd.

Opvoeding en huwelijk

Kroonprinses Wilhelmina (geboren in 1880) was minderjarig toen haar vader stierf. Koningin Emma trad daarom van 1890 tot 1898 op als Regentes voor haar dochter. De van oorsprong Duitse Emma zag er op toe dat Wilhelmina een degelijke opleiding genoot en goed werd voorbereid op haar taak als koningin. Niet onbelangrijk, want zowel in de binnenlandse als buitenlandse politiek zou er zich in de komende periode heel wat afspelen.

Huwelijk

Emma meende in Hendrik, Hertog van Mecklenburg (1876 – 1934) een geschikte echtgenoot voor Wilhelmina gevonden te hebben. Het huwelijk werd in 1901 gesloten en het liet zich eerst goed aanzien. Op den duur ging het echter mis tussen de twee. De zeer plichtsgetrouwe, dominante Wilhelmina hield haar echtgenoot angstvallig buiten alle staatszaken en deze had weinig om handen. Ze leidden op den duur gescheiden levens. Hendrik begaf zich nogal eens in netelige situaties wat andere vrouwen betreft. Zo waren er 'onechte' kinderen waarvan de moeder met geld van Wilhelmina het zwijgen moest worden opgelegd.

Echter, als we de autobiografie Eenzaam maar niet alleen mogen geloven, had Wilhelmina veel waardering voor haar man.
En ook belangrijk: beiden waren dol op hun dochter Juliana.

Interbellum

De gebeurtenissen rond de Eerste Wereldoorlog (1914-1918) maakten veel indruk op Wilhelmina en waren van grote invloed op haar verdere leven. Het einde van die oorlog betekende niet het begin van een rustig vervolg van haar regeringsperiode. In tegendeel. De problemen in dit zogenaamde 'interbellum' met echtgenoot Hendrik bleven een rol spelen. En - belangrijker voor ons land -, wat de economisch en daarmee ook de politieke zaken betreft: in 1929 begon de wereldwijde economische crisis die op den duur ook voor Nederland ingrijpende gevolgen had (onder meer een massale werkeloosheid)

Problemen en crises

In de binnenlandse politiek speelden in de onderhavige periode onder meer de vlootkwestie (over het al of niet uitbreiden van de vloot in een financieel moeilijke tijd) en de onenigheid over het gezantschap bij de Paus in Rome (1925) van belang. De laatst genoemde kwestie leidde zelfs tot een vroegtijdig einde van het eerste kabinet Colijn. De AR-politicus H. Colijn trouwens, werd in die tijd gezien als de sterke man die ons land nodig had. De 'sterke vrouw' Wilhelmina kon hem in begin van zijn politieke optreden wel waarderen. Later veranderde dat.

Tweede Wereldoorlog, 1940-1945

Wilhelmina had de inzet, het karakter en de talenten die haar tot een goed en ook populair staatshoofd maakten. Vooral tijdens de Tweede Wereldoorlog bleek dat, en de benaming 'moeder des vaderlands' heeft zij toch vooral aan haar optreden toen te danken.

Spanningen

Dat alles wil niet zeggen dat het haar gemakkelijk afging. Ze eiste veel van zichzelf en moest omgaan met vele spanningen
Spanningen in 't algemeen vanwege de oorlog en in de omgang met ministers. Ingrijpend was ook dat ze haar geliefde vaderland had moeten verlaten; vanuit Londen inspireerde zij het verzet tegen de Duitse bezetter. Bovendien was ze toen vijf jaar gescheiden van haar dochter (op wie ze zeer gesteld was) en kleinkinderen.

Aftreden

Het is logisch dat deze koningin, met zo'n geschiedenis, na 50 jaar wenste af te treden ten gunste van kroonprinses Juliana. Bovendien was ze aan het eind van haar krachten. Ze wilde alleen nog maar rust. Die vond ze op haar geliefde Het Loo.
In 1962 overleed zij daar.